Đuối nước có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Đuối nước không chỉ xảy ra ở những vùng nước lớn như biển, ao hồ, sông suối mà còn ngay cả những vùng nước nông như xô chậu có nước, bể cá cảnh. Việc cứu và đưa nạn nhân lên bờ tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả người cứu lẫn nạn nhân. Hằng năm đều không khó để thấy truyền thông đưa tin về những vụ việc người thân, bạn bè và những người xung quanh tìm cách cứu nạn nhân với kết quả là nhiều người cùng đuối nước cùng lúc.

Việc đưa người đuối nước lên bờ theo những phương pháp và nguyên tắc an toàn không những giúp đảm bảo sự an toàn của chính bản thân người cứu mà còn nâng cao khả năng sống sót của nạn nhân. Những kiến thức sau đây do Chuyên gia Cứu hộ người Úc Tony Coffey – Đồng sáng lập Kỹ Năng Sinh Tồn SSVN và là huấn luyện viên của Surf Life Saving Services trình bày.

1. Nhận diện sớm dấu hiệu của đuối nước

Nhận diện sớm dấu hiệu của người bị đuối nước giúp cứu nạn nhân dễ dàng hơn, nạn nhân có thể hợp tác cùng người cứu để lên bờ đồng thời khả năng để lại những hậu quả về sức khỏe cũng thấp hơn ví dụ như chết não, nước trong phổi v.v. Dấu hiệu này có thể diễn ra trong khoảng chỉ 1 phút trước khi nạn nhân chìn xuống nước.

Nhận biết trễ các dấu hiệu đuối nước đặc biệt là sau khi nạn nhân đã chìm xuống nước khiến công tác cứu hộ gặp nhiều khó khăn, như khó xác định được vị trí nạn nhân, đưa nạn nhân lên bờ khó khăn hơn. Đồng thời, trong vòng 3-4 phút kể từ thời điểm nạn nhân ngưng thở, não trở nên thiếu ô-xy và bắt đầu chết não, dù nạn nhân được cứu, các di chứng của tổn thương não có thể tồn tại đến hết đời. Sau khoảng 8 phút nạn nhất có thể chết hoàn toàn nếu không được đưa lên bờ kịp thời và tiến hành sơ cứu.

Tư thế ‘leo thang’ của nạn nhân đuối nước

Tuy nhiên các dấu hiệu đuối nước rất khó phát hiện đòi hỏi sự cảnh giác cao độ như:

• Đuối nước thường xảy ra rất nhanh chóng, nạn nhân có thể chìm xuống dưới mặt nước trong vòng khoảng 1 phút.
• Nạn nhân đuối nước thường vùng vẫy ở tư thế ‘leo thang’ dễ nhầm lẫn với đang đùa nghịch hoặc bơi
• Nạn nhân không thể kêu cứu do đang cố nín thở hoặc nước đi vào khí quản.

2. Cứu mà không cần phải xuống nước

Phản ứng sinh tồn của nạn nhân đuối nước rất mạnh mẽ và khó kiểm soát, nếu người cứu tiếp cận nạn nhân, nạn nhân có thể ghì chặt và trèo lên người cứu khiến cả hai cùng chìm xuống nước. Do đó, đưa nạn nhân vào bờ mà không cần phải xuống nước là an toàn nhất.

Tri hô, kêu cứu

• Kêu gọi những người xung quanh cùng tới trợ giúp. Họ có thể cùng giúp bạn: gọi 115, tìm các vật dụng cứu hộ ở gần đó, hỗ trợ bạn nếu bạn gặp sự cố v.v. Và đặc biệt nếu sau khi đưa được nạn nhân lên bờ trong tình trạng ngưng thở, bạn cần nhiều người cùng làm Hồi sinh tim phổi (CPR) hay còn gọi là ép tim ngoài lồng ngực và thổi ngạt để duy trì sự sống của nạn nhân cho đến khi đội ngũ y tế tới.

Hướng dẫn nạn nhân nằm ngửa và đạp chân

• Nếu có thể thu hút sự chú ý của nạn nhân bằng cách hét to và hướng dẫn họ, điều này sẽ tốt hơn. Nếu nạn nhân có thể nghe và làm theo hướng dẫn, họ có thể duy trì nhịp thở và điều đó có thể khiến họ bớt hoảng sợ hơn. Hướng dẫn nạn nhân nằm ngửa và đạp chân, nếu nạn nhân có thể làm theo thành công thì họ có thể nổi và duy trì mũi và miệng phía trên mặt nước để sinh tồn lâu hơn và chúng ta có nhiều thời gian hơn để cứu.

Dùng cây sào kéo nạn nhân lên

Tại các hồ bơi theo tiêu chuẩn thường có cây sào cứu hộ, một số loại có thể kéo dài ra thêm đường, có màu nổi bật. Hoặc bạn có thể tìm các vật thể dài có thể chạm tới nạn nhân ở gần đó.

Kéo nạn nhân vào bờ bằng cây dài

Bạn cầm 1 đầu cây, đầu còn lại đưa cho nạn nhân nắm. Bạn hạ thấp cơ thể VD: quỳ xuống, nằm xuống để không bị nạn nhân vô tình kéo xuống nước. Sau đó từ từ kéo nạn nhân về bờ

Ném phao hoặc vật thể nổi

Ném phao hoặc vật thể nổi

Hãy ném trong tầm với của nạn nhân để nạn nhân có thể tự nổi được, sau đó tìm cách đưa nạn nhân vào bờ.

Ném dây

Chuyên gia Tony Coffey hướng dẫn cách ném dây

Một chân đạp lên một đầu dây, cuộn dây thành cuộn lớn và ném dây tới nạn nhân trong tầm sải tay của nạn nhân để họ có thể bám lấy dây. Sau đó người cứu hạ thấp trọng tâm và kéo nạn nhân vào bờ

3. Các nguyên tắc khi phải xuống nước để cứu

Tuyệt đối không xuống nước cứu nạn nhân nếu bạn không biết bơi, chưa bao giờ học và thực hành cứu hộ hoặc ở vùng nước sâu, nguy hiểm. Trong trường hợp bạn bắt buộc phải xuống nước để cứu nạn nhân, xin vui lòng đảm bảo các nguyên tắc sau:

• Luôn lưu ý là xuống nước cứu người đối nước cực kỳ nguy hiểm, chỉ hỗ trợ nạn nhân khi bạn đảm bảo được an toàn cho bản thân.
• Không tiếp chạm trực tiếp vào nạn nhân vì họ có thể bám lấy bạn và kéo bạn xuống nước.
• Tiếp cận từ phía sau bằng cách bơi ra sau nạn nhân hoặc nói nạn nhân quay lưng về phía bạn.

Sau đây là một số kỹ thuật cứu nạn nhân khi xuống nước

Chạm gián tiếp

Mang theo vật thể trung gian khi xuống nước, đó có thể là vật thể nổi như phao, can nước hoặc bất kì vật thể nào khác để nạn nhân không bám trực tiếp vào bạn. Bạn cầm một đầu và nạn nhân bám vào đầu còn lại. Sau đó bạn từ từ kéo nạn nhân vào bờ.

Kéo trực tiếp vào bờ

Trong trường hợp bạn không thể tìm được vật thể trung gian để nạn nhân tiếp cận gián tiếp và quyết định vẫn xuống nước cứu nạn nhân. Hãy tiếp cận từ phía sau bằng cách bơi ra sau nạn nhân hoặc nói nạn nhân quay lưng về phía bạn.

Sau đó nắm tóc, cổ áo, gáy nạn nhân kéo nạn nhân vào. Đồng thời ra lệnh cho nạn nhân nằm ngửa ra và đạp chân. Tư thế này giúp bạn kéo nạn nhân vào bờ dễ dàng hơn và nạn nhân cũng bớt hoảng loạn hơn.

Sau khi đưa nạn nhân lên bờ thành công. Hãy thực hiện sơ cứu cho người đuối nước. Xin vui lòng tham khảo video dưới về cách sơ cứu trẻ em bị đuối nước do Kỹ Năng Sinh Tồn SSVN phối hợp thực hiện cùng VTV2.

Những hướng dẫn trên được tham khảo từ các tài liệu của Surf Life Saving Services – tổ chức cứu hộ thủy nạn hàng đầu nước Úc với kinh nghiệm hơn 115 năm. Kỹ Năng Sinh Tồn SSVN tự hào là đối tác độc quyền của SLSS tại Việt Nam. Bạn có thể học các kỹ năng này tại Chương trình đào tạo Sơ cấp cứu chuẩn quốc tế của Kỹ Năng Sinh Tồn SSVN tại: elearning.survivalskills.vn