Bài học từ sự việc 2 bé trai đuối nước ở Hà Nội

Thỉnh thoảng, chúng ta đau lòng khi bắt gặp những dòng thông tin trẻ em chết đuối

Từ sông hồ, ao làng, thậm chí… cả giếng nước ngay giữa khu dân cư – tai nạn có thể xảy ra chỉ trong vài phút, lặng lẽ và không báo trước. Những câu chuyện “giá như” luôn xuất hiện sau đó: Giá như có người phát hiện sớm hơn… Giá như ai đó biết sơ cứu….

Nguyên nhân sâu xa là gì? Liệu do trẻ hiếu động, do thiếu sự giám sát của người lớn, hay chính vì cộng đồng chúng ta chưa được trang bị kỹ năng phòng tránh và xử lý tai nạn một cách đúng đắn?

Và hơn hết, câu hỏi đặt ra là: Người lớn chúng ta có thể làm gì để cảm thấy an tâm hơn, và ngăn chặn những điều đáng tiếc này không bao giờ lặp lại?

Bài viết này sẽ giúp bạn nhìn rõ hơn về sơ cấp cứu đuối nước.

Cảnh báo từ vụ việc thực tế: Đuối nước và sự chậm trễ trong sơ cứu

Ngày 30/7, tại thôn Đồng Nhân (xã An Khánh, Hà Nội) đã xảy ra một vụ đuối nước thương tâm khi hai em nhỏ chơi đùa gần giếng làng. Sự việc đau lòng này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tầm quan trọng của việc giám sát trẻ em và trang bị kỹ năng sơ cứu kịp thời.

Video ghi lại tình huống thực tế:

Nhưng trong tính huống trên, nếu như người xung quanh phát hiện sớm hơn và sơ cứu đúng cách ngay từ đầu, có lẽ cơ hội cứu sống 2 đứa bé cũng sẽ cao hơn. Nhưng trước hết, hãy cùng nhau tìm hiểu những khái niệm cơ bản về sơ cứu để hiểu vì sao điều đó lại quan trọng đến vậy.

Nhận diện đuối nước: Những dấu hiệu thường bị bỏ qua và “4 phút vàng” cần hành động

Nhận diện người đuối nước – Kỹ năng quan trọng trong phòng chống đuối nước

Đuối nước là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới, đặc biệt với trẻ em. Một thực trạng đáng báo động là nhiều trường hợp đuối nước xảy ra ngay tại nơi có đông người nhưng không ai phát hiện. Điều này phần lớn do quá trình đuối nước thường diễn ra rất nhanh và âm thầm.

Khi bắt đầu đuối nước, nạn nhân thường không thể kêu cứu. Ở giai đoạn đầu, họ có thể hoảng loạn, vùng vẫy, nhưng nhanh chóng yếu đi. Trong lúc đó, nước có thể đi vào khí quản, khiến nắp thanh quản đóng lại theo phản xạ để ngăn nước xâm nhập, cũng là lúc nạn nhân không thể phát ra âm thanh – và không thể gọi trợ giúp.

Vậy, làm sao để nhận biết một người đang đuối nước?

Quan sát là yếu tố then chốt, vì nạn nhân không thể kêu cứu. Một số dấu hiệu nhận biết quan trọng bao gồm:

• Người đó cố gắng ngẩng mặt lên trời để thở hơi nghiêng ra sau, không thể la hét.
• Có cử động tay chân nhưng không di chuyển về phía nào rõ ràng, chỉ cố nổi lên.
• Hai tay vung như đang “bám vào thang” hoặc bơi chó, nhưng thường không rõ vì tay có thể chìm dưới mặt nước.
• Gương mặt thường hoảng loạn, miệng há, nhưng không phát ra tiếng.

Hiểu đúng về “4 phút vàng” trong sơ cứu đuối nước

Vì sao gọi là 4 phút vàng?

• Về mặt sinh học, não người rất nhạy cảm với tình trạng thiếu oxy. Khi tim và phổi ngừng hoạt động, chỉ sau 2-3 phút, các tế bào não bắt đầu tổn thương. Vì vậy, bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc khôi phục hô hấp và tuần hoàn đều làm giảm cơ hội sống sót.
• Sau 4-6 phút thiếu oxy, tổn thương não trở nên không thể hồi phục, dẫn đến chết não hoặc các di chứng thần kinh nghiêm trọng (như liệt, mất trí nhớ, hoặc trạng thái sống thực vật).

Trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào, ưu tiên số một luôn là sự an toàn của chính bạn và những người xung quanh. Bạn không thể cứu người khác nếu bản thân gặp nguy hiểm hoặc trở thành nạn nhân tiếp theo. Vì vậy, trước khi tiến hành sơ cứu, hãy nhanh chóng đánh giá môi trường xung quanh để đảm bảo an toàn.

Khi đã tiếp cận nạn nhân, cần đánh giá mức độ nghiêm trọng của tình trạng và xử lý theo thứ tự ưu tiên tính mạng. Những tình trạng đe dọa sự sống (ngừng thở, ngừng tim) phải được xử lý ngay trước khi quan tâm đến các chấn thương khác vì quá trình sơ cứu sẽ không có ý nghĩa khi bạn xử lý các vết thương khác thay vì thực hiện hồi sinh tim phổi – CPR trong khi nạn nhân không thể thở hoặc không có dấu phản hồi. Điều này cũng nói lên một số lầm tưởng khi một số người thực hiện việc xốc ngược nạn nhân thay vì hồi sinh tim phổi cái cần được ưu tiên trên hết để giúp tăng khả năng sống sót của nạn nhân.

Một trong những nguyên nhân khiến nhiều người vẫn thực hiện việc xốc nước là do thiếu kiến thức sơ cứu và hiểu sai nguyên nhân tử vong khi đuối nước. Không ít người tin rằng nạn nhân chết là do “quá nhiều nước trong phổi” và chỉ cần “đổ” nước ra là cứu được. Thực tế, tử vong khi đuối nước chủ yếu do não và các cơ quan thiếu oxy chứ không phải vì lượng nước trong phổi. Hành động này khiến tim phổi bị trì hoãn cấp cứu, làm mất “4 phút vàng” để cứu sống nạn nhân.

Cùng quay lại một chút để phân tích đoạn video camera trích xuất:

• [17:53:08]: Bé trai mặc áo đỏ ngã xuống
  Nạn nhân mất thăng bằng và rơi bất ngờ, tạo tình huống cấp cứu khẩn cấp đầu tiên, dù kế bên vẫn có người nhưng không thể phát hiện được do bé đang chìm và không thể phát ra tiếng cứu, đó là lý do như nói ở trên việc quan sát là chìa khoá để phát hiện người gặp đuối nước.
• [17:53:45]: Bé trai mặc áo trắng nhảy xuống cứu, đây là hành động bản năng thể hiện tình thương đáng ngưỡng mộ, tuy nhiên như đã nói trong bất kỳ tình huống khẩn cấp nào, ưu tiên số một luôn là sự an toàn của chính bạn, có lẽ nếu bình tĩnh hơn bé sẽ có thể gọi người lớn đến giúp đỡ. Sau đó bé áo trắng cũng có dấu hiệu đuối nước: cánh tay vung nhiều, tư thế đứng gần thẳng và muốn bám vào “thang” , không di chuyển tiến về phía bờ .
• [17:56:53]: Có người phát hiện và hô lên nhờ sự giúp đỡ, đem cây ra để hỗ trợ kéo nạn nhân vào bờ.
• [17:58]: Trong khoảng thời gian này bé trai áo trắng được vớt lên mặt nước, nhưng ngay lập tức lại làm xốc nước, sau đó mới thực hiện hồi sinh tim phổi.

Trước tiên, bé áo đen đã có thể gọi người hỗ trợ. Nhưng không thể trách vì đó là một hiện thực trong cộng động khi trẻ chưa có nhiều cơ hội tiếp cận kiến thức sơ cứu và kỹ năng nhận biết, ứng phó trong các tình huống nguy hiểm. Đó chính là những điều SSVN đang mong muốn hướng tới – tạo cơ hội nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sơ cấp cứu và kỹ năng xử lý khi gặp nguy hiểm.

Tiếp theo, thời gian ước tính tim và phổi các bé mất oxy là 4-6 phút, nên việc tiến hành hồi sinh tim phổi – CPR càng sớm sẽ gia tăng cơ hội cứu sống. Chú ý: “Đừng xốc nước” vì đây là phương pháp sai mà nhiều người lầm tưởng.

Video hướng dẫn sơ cứu khi gặp nạn nhân đuối nước

Ví dụ thực tế

Phát hiện và Sơ cứu kịp thời

Thử thách cho bạn: Hãy quan sát video. Liệu bạn có phát hiện người sắp gặp đuối nước trước nhân viên cứu hộ?

1. Nguyên nhân gây ra đuối nước ở trẻ em – Xem tại đây
2. Những nơi có thể xảy ra đuối nước – Xem tại đây
3. Một số biện pháp Phòng chống đuối nước ở trẻ em – Xem tại đây
4. Cơ chế gây Tử vong của Đuối nước – Xem tại đây